4 Sai lầm học sinh CẦN TRÁNH khi xác định nghề nghiệp tương lai

Xác định nghề nghiệp tương lai từ sớm đóng vai trò cực kỳ quan trọng giúp các em học sinh tập trung nguồn lực và cam kết cá nhân để đạt được thành công. Tuy vậy, xác định nghề nghiệp đúng đắn từ bậc phổ thông trung học luôn là thách thức lớn với các em học sinh. Bài viết này sẽ đi sâu vào phân tích 4 sai lầm phổ biến mà học sinh thường mắc phải khi xác định nghề nghiệp, và gợi ý các bước quan trọng để giúp các em chọn đúng con đường sự nghiệp phù hợp cá nhân.

1. Không xem xét toàn diện các yếu tố khi định hướng ngành nghề

Sai lầm đầu tiên nhiều học sinh thường mắc phải là tập trung quá mức vào một khía cạnh cụ thể trong quá trình định hướng nghề nghiệp, mà bỏ qua các yếu tố khác. Ví dụ thay vì đánh giá toàn diện, học sinh có thể chỉ dựa vào năng lực học tập hoặc sở thích cá nhân. Tuy nhiên, việc này có thể dẫn đến những khó khăn như chán nản và bỏ cuộc, không tận dụng được tiềm năng toàn diện của bản thân. Vì vậy, khi định hướng nghề nghiệp tương lai, học sinh cần cân nhắc toàn diện các yếu tố:

• Năng lực, điểm mạnh, điểm yếu của bản thân
• Niềm đam mê và sở thích
• Tính cách
• Nhu cầu thị trường bao gồm xu hướng hiện nay và xu thế chuyển đổi nghề nghiệp tương lai

2. Xác định nghề nghiệp theo phong trào

Lựa chọn nghề nghiệp theo phong trào là một trọng những sai lầm điển hình. Học sinh có thể bị cuốn theo một ngành nghề nào đó đang “hot”. Những ngành này chỉ là một phần của thực tế, vì xu hướng trong lĩnh vực nghề nghiệp liên tục biến đổi. Những công việc nổi bật hiện tại có thể trở nên không còn sáng giá hoặc thậm chí không tồn tại trong tương lai 5 – 10 năm tới. Do vậy, việc lựa chọn nghề theo phong trào có thể mang lại các kết quả không như kỳ vọng ban đầu vì quyết định không dựa trên các yếu tố “gốc rễ.” Các yếu tố gốc rễ là năng lực, tính cách, sở thích, và giá trị cá nhân theo lý thuyết cây nghề nghiệp của Phoenix Ho (*).

Do đó, học sinh cần xem xét kỹ về các yếu tố “gốc rễ” xuất phát từ bản thân để xác định được định hướng đúng nghề nghiệp có thể phát triển và gắn bó lâu dài. Thu nhập và danh tiếng xã hội sẽ tăng theo tương xứng khi học sinh phát triển thành công trong lĩnh vực đam mê và phù hợp.

(*) Phoenix Ho – Trưởng đại diện hội APCDA (Asia Pacific Career Development Association – Hội chuyên nghiệp Phát triển nghề nghiệp trong khu vực Châu Á Thái Bình Dương) tại Việt Nam; Thạc sĩ tham vấn với hơn mười sáu năm kinh nghiệm trong lĩnh vực giáo dục, tư vấn, tham vấn hướng nghiệp.

3. Chọn nghề theo kỳ vọng của phụ huynh

Bố mẹ và gia đình thường có kỳ vọng con họ sẽ theo đuổi những công việc mang lại thu nhập cao và ổn định. Tuy nhiên, việc lựa chọn nghề nghiệp dựa trên sự áp đặt kỳ vọng gia đình có thể gây chán nản và không phù hợp với bản thân.

Trong quá trình xác định nghề nghiệp, học sinh có thể sẽ cần tư vấn của bố mẹ, thầy cô, những người hiểu về năng lực và tính cách của mình. Tuy nhiên, quyết định cuối cùng về nghề nghiệp cần dựa trên nhiều yếu tố như năng lực học tập, sở thích cá nhân, và xu hướng nghề nghiệp, chứ không chỉ đơn thuần là kỳ vọng từ gia đình.

4. Dành quá ít thời gian tìm hiểu nghề nghiệp

Việc học sinh dành quá ít thời gian để tìm hiểu nghề nghiệp, hoặc tìm hiểu một cách sơ sài, không kỹ lưỡng có thể dẫn đến việc không hiểu rõ những yêu cầu về kiến thức, kỹ năng và phẩm chất mà ngành đó đòi hỏi, cũng như không biết liệu bản thân có đáp ứng được những yêu cầu này hay không. Việc này dẫn đến khó khăn khi học sinh bắt đầu học hoặc làm việc trong lĩnh vực đó và phát hiện ra ngành nghề thực sự không phù hợp với mình.

Để tránh sai lầm này, học sinh cần dành nhiều thời gian và tiếp cận qua nhiều kênh để có cái nhìn tổng quan và chi tiết về ngành nghề mục tiêu. Các kênh học sinh có thể tìm kiếm thông tin bao gồm phương tiện truyền thông, xin tư vấn từ nhà trường, gia đình và các chuyên gia, cũng như tham gia các chương trình kiến tập và thực tập để có cái nhìn thực tế về nghề nghiệp.

Làm thế nào để xác định nghề nghiệp tương lai phù hợp với bản thân?

Để xác định một nghề nghiệp tương lai phù hợp với bản thân, học sinh cần tuân theo các bước sau:

Bước 1: Hiểu mình

• Thấu hiểu về bản thân, bao gồm sở thích, tính cách, năng lực, và sở trường.
• Chia sẻ và trò chuyện với cha mẹ, thầy cô, bạn bè để thu thập ý kiến và nhận phản hồi.
• Tham gia các hoạt động ngoại khóa để khám phá và phát triển khả năng bản thân.
• Thực hiện các bài kiểm tra tính cách nghề nghiệp để có cái nhìn rõ hơn về mình.

Bước 2: Hiểu nghề

• Tìm hiểu về các ngành nghề và xu hướng nghề nghiệp tương lại bao gồm cơ hội việc làm, kỹ năng, và phẩm chất cần thiết cho mỗi ngành.
• Khám phá các nguồn thông tin như sách, trang web, trang mạng xã hội.

Bước 3: Trải nghiệm ngành nghề

• Nghe chia sẻ từ những người đang làm trong lĩnh vực ngành nghề quan tâm.
• Thực hiện kiến tập và thực tập để trải nghiệm công việc thực tế.

Với các bước rõ ràng, học sinh có thể đưa ra quyết định ngành nghề phù hợp nhất với bản thân. Nhờ vậy, các em có thể thiết kế lộ trình học tập và thi cử phù hợp, bao gồm xác định ngành đào tạo, trường Đại học và chuẩn bị phương án ứng tuyển.

Để hiểu thêm về các bí quyết hướng nghiệp cho học sinh Trung học, quý Phụ huynh và các em học sinh có thể tham khảo các bài viết:

• 6+ Phương pháp định hướng nghề nghiệp cho học sinh THCS
• 7 Bước hướng nghiệp cho học sinh THPT chọn đúng ngành nghề
• Bí quyết xác định mục tiêu định hướng nghề nghiệp từ sớm cho học sinh”

Cùng Vinschool hướng nghiệp cho con trong tương lai

Chương trình hướng nghiệp cho học sinh ở Vinschool được quan tâm và thực hiện mạnh mẽ ngay từ đầu cấp THPT với các lợi thế:

1 – Cá nhân hóa học tập: Chương trình THPT Vinschool đem lại một lộ trình học tập tối ưu, toàn diện và cá nhân hoá tới từng học sinh. Với hơn 50 môn học ở đa dạng các lĩnh vực ngành nghề, cùng sự cố vấn tận tình từ cố vấn học tập, mỗi học sinh sẽ được chọn môn học và có một thời khoá biểu học tập riêng, phù hợp với năng lực, định hướng nghề nghiệp tương lai của bản thân.

2 – Cố vấn học tập 1:1: Tại Vinschool, học sinh và phụ huynh được cố vấn chuyên sâu 1:1 để định hướng ngành nghề và ngành học phù hợp. Đội ngũ Cố vấn học tập theo sát mỗi học sinh là những thầy cô giàu kinh nghiệm trong việc định hướng ngành nghề, cố vấn chuyên sâu về lộ trình học tập, lộ trình ứng tuyển Đại học và phát triển kỹ năng cá nhân cho học sinh.

3 – Đa dạng các chương trình hướng nghiệp giúp học sinh có những trải nghiệm thực tế: Vinschool trao cơ hội tiếp cận đa dạng lĩnh vực ngành nghề cho học sinh qua các hoạt động hướng nghiệp xuyên suốt năm học như: Hướng nghiệp cùng chuyên gia; Career Bites – chuỗi talkshow về 5 lĩnh vực ngành nghề được Vinsers quan tâm nhiều nhất; Career Day – ngày hội hướng nghiệp; Kiến tập – trải nghiệm ngành nghề 1 tuần tại các doanh nghiệp hàng đầu Việt Nam,…

4 – Đa dạng cơ hội tiếp cận trực tiếp và ứng tuyển vào các trường Đại học trong nước và Quốc tế: Vinschool tạo điều kiện để tăng cơ hội ứng tuyển Đại học, học bổng của học sinh thông qua các chương trình hợp tác với các trường Đại học lớn ở Việt Nam và trên thế giới. Các thầy cô sẽ tư vấn cho học sinh các loại hình trường Đại học (trường chính quy, trường quốc tế, du học), lựa chọn Đại học và phương thức xét tuyển phù hợp (thi tuyển, tuyển thẳng và ứng tuyển học bổng).

Bên cạnh đó, Nhà trường cũng xây dựng Cẩm nang Hướng nghiệp và Ứng tuyển Đại học nhằm cung cấp cho học sinh và phụ huynh những thông tin cập nhật liên quan đến lĩnh vực ngành nghề, thông tin các trường Đại học cũng như rất nhiều thông tin hữu ích khác.

Với những hành trang vững chắc, các Vinsers đã đạt được những kết quả học tập ấn tượng và trúng tuyển vào nhiều trường Đại học hàng đầu trong nước và quốc tế:

• 87,5% học sinh được nhận vào những trường Đại học hàng đầu Việt Nam đã trúng tuyển theo hình thức xét tuyển thẳng học bạ, đánh giá năng lực, xét tuyển tài năng hoặc xét tuyển kết hợp với chứng chỉ quốc tế IELTS, SAT, hoặc A-Level.
• 34,4% học sinh trúng tuyển vào các trường Đại học chính quy hàng đầu tại Việt Nam như: Đại học Ngoại thương, Đại học Kinh tế Quốc dân, Đại học Quốc Gia Hà Nội, Đại học Bách Khoa, Đại học Luật Hà Nội, Học viện Ngân Hàng, Học viện Ngoại Giao,…
• 23,3% học sinh trúng tuyển vào các trường Đại học danh giá tại các quốc gia Mỹ, Anh, Canada, Úc,… như  University of Brighton, York University, Toronto Metropolitan University, Monash University,… Trong đó, 43,6% các em đã đạt các suất học bổng giá trị.
• 55,2% học sinh trúng tuyển vào các trường Đại học quốc tế hoặc các chương trình liên kết đào tạo quốc tế tại Việt Nam bao gồm: Đại học RMIT,  Đại học VinUniversity, Đại học British University Vietnam, Đại học Swinburne,…

Với những thông tin trên, các quý phụ huynh và các em học sinh đã phần nào nắm được các sai lầm cần tránh khi xác định nghề nghiệp tương lai. Quý phụ huynh và học sinh cần tìm hiểu thêm thông tin về chương trình học tại Vinschool, vui lòng truy cập vào website hoặc bấm số 1800.6511 (bấm chọn ngôn ngữ và bấm số máy lẻ 1 hoặc 3 với khu vực Miền Bắc & Miền Trung; bấm số máy lẻ 2 với khu vực Miền Nam). Để được tư vấn chi tiết về lộ trình học tập và quy trình tuyển sinh tại Vinschool, phụ huynh đăng ký trực tiếp TẠI ĐÂY.