Lựa chọn tổ hợp các môn học THPT thế nào để phù hợp với định hướng nghề nghiệp?

Thế giới đang biến đổi không ngừng với vô vàn cơ hội và thách thức. Để đón đầu những biến chuyển này, các em học sinh cần được định hướng nghề nghiệp sớm ngay từ cấp phổ thông, nhằm trang bị những hành trang tốt nhất cho hành hình phát triển sự nghiệp. Do đó, việc lựa chọn các môn học theo định hướng nghề nghiệp và xác định lộ trình học tập phù hợp trở nên vô cùng quan trọng đối với em học sinh trung học.

Bài viết dưới đây sẽ chỉ ra những lý do, những yếu tố cần cân nhắc, và các nguồn tham khảo hữu ích để giúp các bậc phụ huynh và các em học sinh đưa ra quyết định đúng đắn.

1. Tại sao cần lựa chọn môn học phổ thông theo định hướng nghề nghiệp?

Lựa chọn môn học phù hợp theo định hướng nghề nghiệp tại cấp Trung học phổ thông (THPT) sẽ giúp học sinh tập trung phát triển thế mạnh bản thân, xác định rõ mục tiêu, và xây dựng lộ trình học tập tối ưu. Điều này giúp các em tiết kiệm thời gian, công sức trong việc theo đuổi lĩnh vực, nghề nghiệp mà mình hướng tới. Bên cạnh đó, học sinh cũng có thể tối ưu hóa kết quả học tập để áp dụng kiến thức lý thuyết và thực hành vào công việc thực tế.

Tại Việt Nam, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã bắt đầu áp dụng chương trình Giáo dục phổ thông mới, phân hóa hướng nghiệp sớm, cho phép học sinh THPT chọn môn theo sở thích và năng lực từ năm học 2022 – 2023.

2. 4 Yếu tố cần cân nhắc khi chọn tổ hợp các môn học

Việc lựa chọn tổ hợp môn học đúng không chỉ định hình nền tảng kiến thức mà còn tác động trực tiếp đến khả năng phát triển công việc tương lai của học sinh. Dưới đây là 4 yếu tố các em học sinh cần cân nhắc khi chọn tổ hợp các môn học, nhằm đảm bảo hiệu quả trong việc xây dựng lộ trình học tập phù hợp.

2.1. Hiểu mình

Một yếu tố then chốt khi lựa chọn tổ hợp các môn học là việc học sinh cần phải thấu hiểu về bản thân mình. Điều này bao gồm việc tìm hiểu năng lực cá nhân, những điểm mạnh cũng như điểm yếu, những khả năng tiềm ẩn và cả sở thích của chính mình. Học sinh nên tự hỏi: “Mình có những kỹ năng gì mà mình cảm thấy tự tin khi thực hiện? Mình yêu thích hoạt động gì? Mình muốn làm gì trong tương lai?”.

Việc hiểu rõ về năng lực giúp học sinh tự tin hơn trong quá trình học tập và kết nối mục tiêu nghề nghiệp với khả năng phù hợp. Việc hiểu rõ về sở thích và tính cách cá nhân giúp học sinh có động lực và sự hứng thú khi học tập, giúp các em có sự tự chủ và không bị nản chí khi gặp khó khăn.

2.2. Hiểu nghề

Trong quá trình lựa chọn môn học theo định hướng nghề nghiệp, học sinh cần tìm hiểu về các ngành nghề khác nhau, những kĩ năng cần thiết và xu hướng phát triển của chúng.

Theo số liệu được đưa ra tại Hội nghị Kinh tế thế giới, với cuộc cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, 65% công việc trong tương lai dành cho thế hệ Z (sinh giai đoạn 1995 – 2012) hiện nay vẫn chưa xuất hiện. Những công việc hôm nay chúng ta cần 50% kiến thức về mặt công nghệ thì trong tương lai sẽ tăng lên 77%. Do đó, khi lựa chọn môn học cần cân nhắc đến xu hướng phát triển trong nhiều năm tới thay vì bám sát một khung thời gian hạn hẹp với các ngành nghề hiện tại.

Điều này có thể dẫn đến mâu thuẫn với việc lựa chọn dựa trên sở trường và sở thích của học sinh. Giữa năng lực hiện tại, sở thích và nhu cầu tương lai, cha mẹ cần phân tích và tư vấn để học sinh có thể đưa ra quyết định hợp lý với bối cảnh kinh tế – xã hội. Từ đó, học sinh có thể lựa chọn tổ hợp môn học phù hợp và xây dựng lộ trình học tập đúng đắn.

2.3. Tìm hiểu trường Đại học và phương thức xét tuyển ưu thế của bản thân

Tìm hiểu về trường Đại học giúp học sinh có cái nhìn tổng quan về các cơ hội đào tạo phù hợp với mục tiêu nghề nghiệp của mình. Hiện nay, có nhiều loại hình trường Đại học khác nhau, bao gồm:

• Trường Đại học chính quy
• Trường dân lập
• Trường nghề
• Trường quốc tế

Học sinh cũng có thể tùy chọn đi du học nước ngoài hoặc thậm chí học online để đạt được bằng cấp. Học sinh cần tìm hiểu đặc điểm riêng và thế mạnh của từng trường Đại học cụ thể, cân nhắc về tài chính, thời gian và chất lượng đào tạo để đưa ra lựa chọn chính xác.

Bên cạnh đó, học sinh cũng cần tìm hiểu các phương thức xét tuyển khác nhau để xác định phương thức phù hợp nhất với mình. Các trường Đại học hiện nay cung cấp nhiều phương thức xét tuyển đa dạng, bao gồm:

• Xét tuyển dựa trên kết quả thi tốt nghiệp THPT
• Xét tuyển theo học bạ
• Xét tuyển thẳng
• Xét tuyển dựa trên điểm IELTS, SAT
• Xét tuyển ưu tiên
• Xét tuyển dựa trên kỳ thi riêng của trường, hay kỳ thi đánh giá tư duy/năng lực.

Học sinh cần lựa chọn tổ hợp môn học liên quan đến chương trình đào tạo tại các trường Đại học mục tiêu, đồng thời đảm bảo đáp ứng yêu cầu tuyển sinh theo phương thức xét tuyển tương ứng.

2.4. Hiểu về các chương trình học THPT

Thế giới hội nhập đem tới cho học sinh trung học rất nhiều sự lựa chọn về chương trình đào tạo như:

• Chương trình chuẩn của Bộ Giáo dục
• Chương trình tích hợp
• Chương trình Cambridge
• Chương trình Tú tài Quốc tế (IB)
• Chương trình AP
• v.v…

Sau khi xác định được các phương thức xét tuyển Đại học phù hợp nhất với bản thân, học sinh cần tìm hiểu về các chương trình phổ thông tương ứng để trau dồi kiến thức, kĩ năng, cũng như lấy bằng hoặc chứng chỉ cần thiết theo yêu cầu của phương thức xét tuyển đó.

Học sinh cần nắm vững thông tin về các môn học cần phải học trong chương trình, cũng như mục tiêu học tập và kỳ vọng đối với từng môn học trong từng giai đoạn. Từ đó, học sinh có thể chọn môn học phù hợp với bản thân và xây dựng lộ trình học tập hiệu quả.

3. Yêu cầu về chọn môn theo định hướng nghề của Bộ Giáo dục và Đào tạo

Theo yêu cầu của Bộ Giáo dục và Đào tạo, học sinh THPT cần học tổng cộng 12 môn học, trong đó có 8 môn bắt buộc và 4 môn tự chọn.

Các môn bắt buộc gồm 6 môn học cốt lõi và 2 hoạt động giáo dục bắt buộc, bao gồm:

• Ngữ văn
• Toán
• Ngoại ngữ 1 (Tiếng Anh)
• Lịch sử
• Giáo dục thể chất
• Giáo dục quốc phòng và an ninh
• Hoạt động trải nghiệm và hướng nghiệp
• Nội dung giáo dục của địa phương.

Ngoài ra, học sinh có quyền lựa chọn 4 môn tự chọn từ trong nhóm 9 môn sau đây:

• Lý
• Hoá
• Sinh
• Tin
• Công nghệ
• Địa lý
• Giáo dục kinh tế và pháp luật
• Âm nhạc
• Mỹ thuật.

Để biết thêm chi tiết về các môn học cấp 3 và có cái nhìn tổng quan về các môn học, phụ huynh và học sinh có thể tham khảo bài viết “Các môn học cấp 3 theo chương trình phổ thông hiện tại và đổi mới”

4. Vinschool giúp học sinh lựa chọn các môn học theo định hướng nghề nghiệp

Tại Vinschool, chương trình hướng nghiệp cho học sinh được quan tâm và thực hiện mạnh mẽ ngay từ đầu cấp THPT. Trong đó, việc hỗ trợ học sinh chọn môn học và xây dựng lộ trình học tập phù hợp với nghề nghiệp mong muốn trong tương lai là một trong những ưu điểm nổi bật nhất, giúp các Vinsers có sự chuẩn bị tốt nhất cho lộ trình vào những trường Đại học hàng đầu Việt Nam và trên thế giới.

Cá nhân hóa lộ trình học tập và chọn môn học phù hợp

Tại Vinschool, học sinh được cố vấn học tập 1 – 1 đồng hành trong suốt các năm học THPT, hỗ trợ chọn môn phù hợp với năng lực, nguyện vọng của học sinh và xu hướng nghề nghiệp, thiết kế lộ trình học tập và ứng tuyển vào Đại học. Quy trình tư vấn và hỗ trợ học sinh tại Vinschool tuân theo logic và trình tự sau:

Chương trình giáo dục cá nhân hóa

Triển khai chương trình tín chỉ chọn môn từ năm học 2019 – 2020, chương trình đào tạo tại Vinschool có thể được xem như một mô hình “Đại học thu nhỏ” với ngân hàng môn học lớn nhất cả nước (gần 50 môn học). Điều này cho phép Vinschool hỗ trợ tối đa các nguyện vọng ứng tuyển Đại học đa dạng của học sinh.

Ngay từ lớp 10, Vinsers sẽ được cố vấn lựa chọn phương án tuyển sinh vào Đại học phù hợp nhất với năng lực và định hướng cá nhân. Từ lớp 11, học sinh sẽ chọn tối thiểu 6 môn và tối đa 8 môn trong 50 môn, được chia thành 03 nhóm môn: Môn học bắt buộc; Môn học thi tốt nghiệp & Đại học; và Môn định hướng ngành nghề và phát triển cá nhân. Mỗi học sinh có 1 thời khóa biểu riêng, cá nhân hóa lộ trình học tập để đạt kết quả xét tuyển vào Đại học tốt nhất.

Các Vinsers sẽ có đa dạng lựa chọn môn học theo sở thích và còn được học những môn ở bậc Đại học mang tính định hướng ngành nghề như Tâm lí học, Kinh tế vĩ mô, Kinh tế vi mô, Tư duy phản biện, Thống kê ứng dụng, Khoa học máy tính, Trí tuệ nhân tạo, .v.v. Những môn học này mang đến những lợi thế đặc biệt cho học sinh Vinschool khi theo học tại các Đại học trong nước, bao gồm cả việc được miễn tín chỉ.

Trong suốt quá trình học tập, Nhà trường sẽ cung cấp chương trình luyện thi cơ bản hoặc nâng cao tùy thuộc vào năng lực, sở thích và định hướng của học sinh; rèn luyện kỹ năng làm bài thi, giải quyết vấn đề, và phân tích thông tin, đồng thời cung cấp cho học sinh các tài liệu ôn thi, bài tập và đề thi mô phỏng để làm quen với cấu trúc và yêu cầu của kỳ thi tốt nghiệp THPT.

Với hành trang vững chắc, các Vinsers đã đạt được những thành tích thi Đại học theo đúng nguyện vọng và ngành nghề mong muốn đáng tự hào:

• 21% học sinh trúng tuyển vào các trường Đại học danh giá tại các quốc gia như Mỹ, Anh, Canada, Úc, Hà Lan. Bao gồm các trường: University of Cambridge, University of Toronto, University of Sydney, University of Melbourne, New York University, các trường thuộc top 30 những Đại học tốt nhất thế giới theo US News. Trong đó, 95% các em đã đạt các suất học bổng từ 30% – 100%.
• 58% học sinh trúng tuyển vào các trường Đại học quốc tế hoặc các chương trình liên kết đào tạo quốc tế tại Việt Nam bao gồm: Đại học RMIT,  Đại học VinUniversity, Đại học Anh Quốc Việt Nam, Đại học Fulbright, Đại học Swinburne, Đại học Greenwich,…
• 25.2% học sinh trúng tuyển vào các trường Đại học chính quy hàng đầu tại Việt Nam như: Đại học Ngoại thương, Đại học Kinh tế Quốc dân, Đại học Quốc Gia Hà Nội, Đại học Bách Khoa, Đại học Luật Hà Nội, Học viện Ngân Hàng, Học viện Ngoại Giao, Đại học Kinh Tế – Luật, Đại học Y dược TPHCM, Đại học Quốc tế – Quốc Gia TPHCM,…
• 91% học sinh được nhận vào những trường Đại học hàng đầu Việt Nam đã trúng tuyển theo hình thức tuyển thẳng, xét tuyển tài năng hoặc xét tuyển kết hợp với chứng chỉ quốc tế IELTS, SAT, hoặc A-Level.

Việc lựa chọn môn học theo định hướng nghề nghiệp đóng vai trò quan trọng trong hành trình học tập và phát triển sự nghiệp trong tương lai của các em học sinh. Do vậy, phụ huynh và học sinh cần chủ động xác định mục tiêu từ sớm, cũng như tìm hiểu các nguồn thông tin tin cậy để lựa chọn môi trường giáo dục hỗ trợ tốt nhất cho học sinh tìm ra và theo đuổi đam mê, định hướng của mình.

Quý Phụ huynh và học sinh cần tìm hiểu thêm thông tin về chương trình học tại Vinschool, vui lòng truy cập vào website hoặc bấm số 1800.6511 (bấm chọn ngôn ngữ và bấm số máy lẻ 1 hoặc 3 với khu vực Miền Bắc & Miền Trung; bấm số máy lẻ 2 với khu vực Miền Nam). Để được tư vấn chi tiết về lộ trình học tập và quy trình tuyển sinh tại Vinschool, phụ huynh đăng ký trực tiếp TẠI ĐÂY.